Tiết tiểu mãn là một trong hai mươi bốn tiết khí của các lịch vùng Đông Á chịu ảnh hưởng  nền văn hoá Trung Hoa cổ đại; nó thường diễn ra vào khoảng ngày 21 ± 1 tháng 5 dương lịch hàng năm. Vào thời kỳ trước và sau tiết tiểu mãn (khoảng vào nửa cuối tháng năm đầu tháng sáu); thường có mưa, nhiều năm có mưa vừa đến mưa to gây lũ nhỏ hoặc lũ vừa - được gọi là lũ tiểu mãn.

Đối với Ninh Thuận, một vùng đất vốn không được thiên nhiên ưu đãi, lại đang cùng với khu vực Miền Trung và Tây nguyên trải qua một mùa hạn hán khắc nghiệt, thì mưa lũ tiểu mãn xuất hiện đúng thời lịch là một điều vô cùng quý giá. Do mùa mưa năm 2012 kết thúc sớm và kể từ đầu đến hết tháng 4/2013, trên địa bàn toàn tỉnh lượng mưa đo được phổ biến chỉ đạt 30 - 60 mm, lại chủ yếu tập chung vào đầu tháng 1/2013.

Tình hình mực nước trên các sông suối đang có xu thế giảm chậm và duy trì ở mức thấp, nhiều sông suối nhỏ đã tắt dòng. Mặc dù vẫn được đón nhận từ hồ Đơn Dương tỉnh Lâm Đồng một lượng nước đáng kể qua Nhà máy thủy điện Đa Nhim và sự điều tiết tưới cho hạ lưu của hệ thống các hồ thủy lợi: Sông Sắt, Trà Co, Cho Mo; tại Trạm Thuỷ văn Tân Mỹ: Có trị số mực nước trung bình bốn tháng đầu năm ở mức xấp xỉ TBNN và thấp hơn so với cùng kỳ của năm trước. Bênn cạnh đó, hiện nay mực nước và dung tích của các hồ chứa trên toàn tỉnh đang ở mức thấp hơn nhiều so với cùng kỳ các năm trước.

Kỳ vọng mưa tiểu mãn xuất hiện đúng thời lịch. Nói chung, có thể nguồn nước này tuy không lớn, nhưng nó rất quan trọng trong việc bổ sung một lượng nước đáng kể cho dòng chảy các sông suối ở thời kì cạn kiệt. Nó đặc biệt quý giá đối với các hồ chứa phục vụ tưới tiêu, phát điện, cung cấp nước sinh hoạt, cũng như tạo điều kiện phát triển cân bằng sinh thái. Riêng với tỉnh Ninh Thuận, có nền nông nghiệp còn phụ thuộc khá nhiều vào tự nhiên; từ đồng cỏ chăn thả gia súc, đến diện tích canh tác hoa màu hầu như “ăn theo nước trời”, thì có mưa lũ tiểu mãn xuất hiện quý tựa “vàng trời ban”.

Đặng Thanh Bình - Trung tâm KTTV Ninh Thuận