Biến đổi khí hậu không chỉ tác động mạnh mẽ trên toàn cầu mà còn ảnh hưởng ngày càng rõ nét đến nước ta. Năm nay, tỉnh Bình Thuận – một trong những nơi chịu sự tác động mạnh mẽ của biến đổi khí hậu có nhiều khả năng sẽ tiếp tục chịu ảnh hưởng nặng nề của tác động này, đồng thời kết hợp ảnh hưởng của hiện tượng ENSO với pha nóng El - Nino. Mùa mưa năm 2014 ở Bình Thuận sẽ đến chậm và tình trạng khô hạn, thiếu nước ngày càng mở rộng, nắng nóng sẽ khá gay gắt và kéo dài hơn các năm trước.

Tình hình khí tượng thủy văn từ đầu mùa khô 2013 – 2014 đến nay:

Mùa khô năm 2013 ÷ 2014 ở khu vực Bình Thuận bắt đầu từ ngày 17/10/2013, sớm hơn so với trung bình nhiều năm (TBNN) cùng thời kỳ (CTK) khoảng 20 ÷ 25 ngày.

Bão và Áp thấp nhiệt đới (ATNĐ): Thời kỳ đầu mùa khô năm 2013 - 2014, có 04 cơn bão (bão số 12, 13, 14 và 15) hoạt động trên Biển Đông từ ngày 30/10 ÷ 15/11/2013. Tỉnh Bình Thuận chịu ảnh hưởng trực tiếp của cơn bão số 13 gây thời tiết xấu trong các ngày từ 06 ÷ 07/11/2013, toàn tỉnh đã có mưa nhiều nơi, rải rác mưa vừa - mưa to và dông, một số nơi có mưa rất to; và chịu ảnh hưởng gián tiếp của phía nam hoàn lưu cơn bão số 15 gây mưa nhiều nơi trong tỉnh vào ngày 15/11/2013.

Đầu tháng 02/2014 đã có 01 ATNĐ (suy yếu từ bão số Kajiki khi đi vào khu vực đông nam Biển Đông); ATNĐ này tiếp tục di chuyển về phía Tây, suy yếu rồi tan ngay trong đêm ngày 01 sáng ngày 02/2 và không ảnh hưởng đến nước ta.

Bão và ATNĐ hoạt động sớm, trái mùa trong mùa khô là biến động thường thấy trong những năm gần đây về quy luật hoạt động của Bão và ATNĐ ở Biển Đông, thể hiện rõ sự tác động của biến đổi khí hậu.

Mưa: Lượng mưa mùa khô tập trung chủ yếu vào các tháng đầu mùa. Tháng 11/2013 do ảnh hưởng của bão số 13 và 15 lượng mưa phổ biến từ: 35 - 82mm, ở khu vực trung tâm và phía bắc tỉnh: 91 - 152mm, riêng huyện Tuy Phong: 170 - 191mm; đảo Phú Quý: 318.2mm. Tháng 12/2013 mưa giảm hẳn, nhiều nơi trong tỉnh lượng mưa phổ biến từ: 0 - 16mm; các huyện Bắc Bình, Tuy Phong không có mưa; riêng vùng núi phía tây và tây nam (Đức Linh, Tánh Linh) phổ biến: 19 - 56mm (riêng Suối Kiết – Tánh Linh: 102.5mm); đảo Phú Quý: 26.3mm. Các tháng 01, 02 và 3/2014 nhiều nơi trong tỉnh không có mưa hoặc có ngày có mưa nhỏ vài nơi, lượng mưa không đáng kể (phổ biến 0 - 5mm); riêng đảo Phú Quý: 32.8mm/tháng 01.

Tình hình khô hạn thiếu nước trong mùa khô diễn ra ở nhiều nơi trong tỉnh; trên các hồ chứa, sông suối mực nước dần cạn kiệt; tình hình xâm nhập mặn ở các vùng cửa sông và ven biển đã diễn ra tại các huyện Tuy Phong, Bắc Bình, TP. Phan Thiết, Hàm Thuận Nam, Hàm Tân và Thị xã La Gi gây ảnh hưởng xấu đến sản xuất và sinh hoạt.

Gió mạnh ngoài khơi: Thời kỳ giữa và các ngày cuối tháng 11/2013, các ngày đầu và thời kỳ nửa cuối tháng 12/2013, nhiều ngày trong thời kỳ đầu và giữa tháng 01/2014, các ngày đầu và cuối của thời kỳ giữa tháng 02/2014 - Ngoài khơi có gió Đông Bắc mạnh cấp 6 có lúc cấp 7, giật trên cấp 7, biển động đến động mạnh. Gió mạnh ngoài khơi đã gây khó khăn trở ngại cho việc đánh bắt hải sản và giao thông trên biển.

Tình trạng biển xâm thực gây sạt lở bờ biển do gió Đông Bắc hoạt động mạnh, sóng cao kết hợp triều cường trong các ngày 13 - 16/01/2014 làm thiệt hại nhiều nhà cửa và tài sản tại Thôn Tiến Đức, Xã Tiến Thành, Thành phố Phan Thiết, Tỉnh Bình Thuận.

Gió Đông Bắc hoạt động mạnh gây sóng to kết hợp với triều cường
làm sạt lở vùng ven biển
 

Vài nét sơ bộ về tình hình khí tượng thủy văn trong mùa mưa, bão, lũ 2014:

Bão, ATNĐ: Năm 2014 số lượng bão và ATNĐ hoạt động trên Biển Đông khoảng từ 9 - 10 cơn, ở mức thấp hơn so với TBNN (TBNN khoảng 10 - 12 cơn); trong đó số cơn bão và ATNĐ khả năng ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta khoảng 4 - 5 cơn, ở mức thấp hơn một ít so với TBNN (TBNN khoảng 5 - 6 cơn). Cần đề phòng những cơn bão mạnh có hướng di chuyển phức tạp và không theo quy luật khí hậu hay bão, ATNĐ ảnh hưởng dồn dập trong thời đoạn ngắn.

Khu vực Bình Thuận khả năng chịu ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp ít nhất 01 cơn bão hoặc ATNĐ, tập trung chủ yếu vào các tháng cuối mùa bão (từ tháng 10 trở đi).

Nắng nóng: xảy ra chủ yếu trong các tháng 4 ÷ 6/2014; khả năng có từ 4 - 6 đợt nắng nóng. Dự báo nhiệt độ cao nhất tuyệt đối ở Bình Thuận xấp xỉ khoảng 38⁰C.

Mưa: từ giữa tháng 4/2014 trở đi sẽ là thời kỳ chuyển mùa mưa, mưa dông nhiệt khả năng sẽ xảy ra ở một số nơi thuộc khu vực vùng núi phía tây nam, khu vực phía nam và trung tâm tỉnh, báo hiệu cho thời kỳ mùa mưa sắp bắt đầu.

Mùa mưa năm 2014 ở Bình Thuận khả năng bắt đầu vào thời kỳ nửa cuối tháng 5 ở vùng núi phía tây nam, ven biển phía nam (muộn hơn so với TBNN); sau đó lan dần đến các nơi khác trong tỉnh và sẽ kết thúc trong thời kỳ cuối tháng 10 đến đầu tháng 11, xấp xỉ với TBNN.

Dự báo tổng lượng mưa toàn mùa mưa ở Bình Thuận năm 2014 nhiều nơi đạt xấp xỉ TBNN; các tháng đầu mùa mưa khả năng đạt xấp xỉ và có nơi dưới TBNN, các tháng cuối mùa mưa ở mức xấp xỉ TBNN; lượng mưa tập trung nhiều vào các tháng giữa mùa (các đợt mưa lớn khả năng sẽ xảy ra chủ yếu trong các tháng này). Cần chú ý đề phòng dông mạnh kèm theo lốc xoáy, sét đánh xảy ra gây thiệt hại nhất là trong thời kỳ đầu và giữa mùa mưa.

Thời kỳ ít mưa (hạn giữa mùa mưa): khả năng sẽ xảy ra trong các tháng nửa đầu mừa mưa (khoảng tháng 6 đến tháng 8) chủ yếu ở khu vực trung tâm và phía bắc tỉnh; nên trong thời kỳ này một số nơi thuộc các huyện Tuy Phong, Bắc Bình, Hàm Thuận Bắc và TP. Phan Thiết lượng mưa đạt ít, phân bố không đều theo không gian và thời gian.

Trong mùa mưa, bão lũ năm 2014, thời tiết ở Bình Thuận sẽ còn diễn biến phức tạp, khó lường do biến đổi khí hậu và tác động của hiện tượng El - Nino. Do đó, cần chủ động đề phòng các hiện tượng thời tiết nguy hiểm, đột biến như: bão rất mạnh, mưa lớn kèm theo dông sét, lốc xoáy; lũ lớn, lũ quét cục bộ và sạt lở đất, gió mạnh kết hợp với triều cường, ... xảy ra gây thiệt hại.

Năm 2014, mùa mưa đến chậm nhưng sẽ diễn biến phức tạp, khó lường. Đề nghị các cấp, các ngành và nhân dân cần thường xuyên theo dõi chặt chẽ diễn biến thời tiết thủy văn; các bản tin thông báo khí tượng thủy văn, cảnh báo các hiện tượng thời tiết thủy văn nguy hiểm; chủ động đối phó với biến động của thời tiết; có phương án thiết thực hiệu quả trong công tác phòng chống thiên tai, giảm thiểu thiệt hại do ảnh hưởng của những hệ quả của thời tiết.

Ks Nguyễn Thanh Nam
Trung tâm Khí tượng Thủy văn Bình Thuận