Do ảnh hưởng của El Nino đến khu vực Nam Trung Bộ, hầu hết lượng mưa và lượng dòng chảy mùa lũ năm 2014 và mùa khô năm 2015 ở các tỉnh trong khu vực đều thấp hơn so với trung bình nhiều năm (TBNN). Tình trạng khô hạn, thiếu nước xảy ra ở nhiều nơi, nặng nhất là ở các tỉnh Ninh Thuận và Khánh Hòa, nắng nóng kéo dài đến 30 ngày ở các tỉnh Bình Định và Phú Yên; dòng chảy xuống mức thấp nhất lịch sử trên các sông tỉnh Khánh Hòa, một số sông suối nhỏ ở khu vực Phía Nam của Ninh Thuận và Phía Bắc của Bình Thuận cạn kiệt không có nước; nhiều hồ chứa ở các tỉnh Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận thấp hơn mực nước chết rất nhiều; dông sét phát triển nhiều và mạnh đặc biệt là ở tỉnh Bình Thuận và Bình Định. Mùa mưa, lũ đến muộn hơn một tháng ở tỉnh Bình Thuận, các tỉnh còn lại đều muộn hơn trên 20 ngày.

     1. Diễn biến khí tượng thủy văn từ tháng 1 đến tháng 8/2015
     1) Bão và áp thấp nhiệt đới: Số lượng bão, ATNĐ hoạt động trên khu vực Biển Đông và ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta ít hơn nhiều so với TBNN cùng thời kỳ. Từ đầu năm đến nay đã xuất hiện 3 cơn bão trên Biển Đông, trong đó có 2 cơn bão số 1 và số 3 ảnh hưởng trực tiếp đến Việt Nam: Cơn bão số 1/2015 đổ bộ vào Quảng Ninh - Hải Phòng ngày 24/6 đã gây mưa vừa, mưa to đến rất to tại các tỉnh Bắc Bộ và gây gió giật cấp 10-12 trên vịnh Bắc Bộ; Cơn bão số 3/2015 đổ bộ trực tiếp vào Quảng Nam – Quảng Ngãi(ngày 14/9) đã gây gió cấp 8, giật cấp 9, 10 và mưa to đến rất to ở các tỉnh từ Quảng Bình đến phía Bắc của tỉnh Bình Định.

     2) Diễn biến nhiệt độ, nắng nóng diện rộng: Nền nhiệt độ ở khu vực Nam Trung Bộ, trong các tháng 1-4/2015 phổ biến xấp xỉ TBNN, còn từ tháng 5-8/2015 phổ biến cao hơn TBNN cùng thời kỳ. Từ tháng 4/2015 cho đến nay đã xuất hiện nhiều đợt nắng nóng kéo dài trên diện rộng ở Nam Trung Bộ. Nhiều giá trị lịch sử của nhiệt độ cao nhất ngày đã liên tiếp được ghi nhận trong thời kỳ từ tháng 5-7/2015. Đáng kể nhất là đợt nắng nóng gay gắt kéo dài liên tục ở hai tỉnh Bình Định và Phú Yên từ ngày 14/5 đến trung tuần tháng 6/2015. Cao điểm của đợt nắng nóng này là những ngày cuối tháng 5/2015 với nhiệt độ cao nhất ngày phổ biến trong khoảng 39-40^oC, có nơi trên 40^oC. 

Tình trạng khô hạn, thiếu nước có khả năng xảy ra sớm hơn nhiều so với TBNN.
Ảnh minh họa - Nguồn Internet

     3) Diễn biến lượng mưa: Tổng lượng mưa trong 8 tháng đầu năm 2015 phổ biến thiếu hụt so với TBNN từ 20 -60%. Trong bốn tháng đầu năm 2015, nhiều nơi ở Nam Trung Bộ phổ biến ít mưa, do vậy tình trạng khô hạn diễn ra khốc liệt, đặc biệt ở các tỉnh Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận. Tháng 5, 6/2015, ở khu vực Nam Trung Bộ không xuất hiện mưa tiểu mãn, tháng 7, 8/2015 mưa ít, nên khô hạn vẫn xảy ra đến giữa tháng 9/2015 ở các tỉnh Ninh Thuận, Khánh Hòa và Phú Yên.

     4) Diễn biến thủy văn trên các sông: Trong 8 tháng đầu năm 2015, lượng dòng chảy trên các sông phổ biến thiếu hụt từ 20-60% so với TBNN, có nơi thiếu hụt trên 80% như ở Khánh Hòa và các sông suối nhỏ ở tỉnh Ninh thuận và Bình Thuận. Trên nhiều sông, mực nước đã giảm xuống mức thấp nhất lịch sử hoặc thấp nhất cùng kỳ. Tình hình khô hạn, thiếu nước đã xảy ra diện rộng trên toàn khu vực Nam Trung Bộ, trong đó các tỉnh Khánh Hòa và Ninh Thuận xảy ra hạn hán thiếu nước rất nặng.

      2. Nhận định xu thế khí tượng, thủy văn từ tháng 9/2015 đến tháng 2/2016
     1) Bão và áp thấp nhiệt đới: Trong điều kiện El Nino, từ nay đến hết năm 2015 sẽ có khả năng xảy ra khoảng 3-5 cơn bão, ATNĐ hoạt động trên Biển Đông, trong đó khoảng 1-2 cơn bão, ATNĐ sẽ ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến khu vực NamTrung Bộ, đề phòng có khả năng xuất hiện bão mạnh. 

Khoảng 1-2 cơn bão, ATNĐ sẽ ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến khu vực NamTrung Bộ.
Ảnh minh họa - Nguồn Internet

      2) Nhiệt độ: Nhiệt độ trung bình ở mức cao hơn TBNN, các nơi phổ biến từ 26,0 - 28,0°C. Nhiệt độ tối cao tuyệt đối Bình Định đến Bình Thuận từ 34,0 - 37,0°C. Nhiệt độ tối thấp tuyệt đối Bình Định đến Bình Thuận 19,0 - 22,0°C; riêng vùng núi Bình Định, Phú Yên từ 17,0 - 19,0°C.

     3) Lượng mưa: Do ảnh hưởng của hiện tượng El Nino, lượng mưa từ tháng 9/2015 - 2/2016 tại khu vực Nam Trung Bộ có khả năng chỉ đạt từ 50-70% so với TBNN. Tổng lượng mưa toàn mùa mưa tỉnh Bình Định đến Khánh Hòa phổ biến từ 800 – 1200 mm; tỉnh Ninh Thuận phổ biến 400 - 600 mm; Bình Thuận các tháng tiếp theo mùa mưa, ở vùng đồng bằng phổ biến 300 – 500 mm, vùng núi 400 – 600 mm. Nhiều khả năng sẽ thiếu hụt mưa trong chính mùa mưa ở khu vực Trung Bộ (từ tháng 9-11), mùa mưa có khả năng kết thúc sớm hơn so với TBNN khoảng 15-20 ngày.

     4) Thủy văn: Trên các sông có khả năng xuất hiện từ 2 - 4 trận lũ; trong đó có 1-2 trận lũ đạt mức báo động 2 đến báo động 3. Đỉnh lũ lớn nhất năm xấp xỉ đỉnh lũ lớn nhất TBNN(mức báo động 3), thời gian xuất hiện đỉnh lũ lớn nhất năm trên các sông ở khu vực Nam Trung Bộ vào tháng 10, 11, Bình Thuận vào tháng 9. Tuy nhiên, không loại trừ lũ lớn có thể xảy ra trên một số sông suối nhỏ. Từ tháng 12/2015-2/2016, dòng chảy trên các sông suối ở khu vực Nam Trung Bộ sẽ giảm dần và có khả năng thiếu hụt so với TBNN phổ biến từ 20-40%, một số sông ở tỉnh Khánh Hòa thiếu hụt trên 60%.

     Do thiếu hụt dòng chảy trên các sông khu vực Nam Trung Bộ ngay trong các tháng đầu mùa khô 2015/2016 nên tình trạng khô hạn, thiếu nước có khả năng xảy ra sớm hơn nhiều so với TBNN. Nhiều khả năng lượng mưa và lượng dòng chảy các tháng mùa khô năn 2016 ở khu vực Nam Trung Bộ đạt mức thấp hơn TBNN cùng thời kỳ và có khả năng xuất hiện 1-2 đợt mưa tiểu mãn, lượng mưa đạt từ 50-100mm vào tháng 5, 6/2016. Cần đề phòng khô hạn thiếu nước, cháy rừng, xâm nhập mặn trong mùa khô năm 2016. Theo dõi chặt chẽ các bản tin dự báo thời tiết thủy văn để có kế hoạch chủ động ứng phó kịp thời./.  

KS. Nguyễn Văn Lý
Trưởng phòng Dự báo – Đài KTTV khu vực Nam Trung Bộ