Biến đổi khí hậu (BĐKH) là sự thay đổi của khí hậu trong một khoảng thời gian dài do tác động của các điều kiện tự nhiên và hoạt động của con người, biểu hiện bởi sự nóng lên toàn cầu, mực nước biển dâng và gia tăng các hiện tượng khí tượng thủy văn cực đoan. Việt Nam là một trong số ít quốc gia chịu tác động mạnh mẽ nhất của BĐKH. Theo đánh giá của Ban Chỉ đạo phòng chống lụt bão trung ương, hơn 80% dân số Việt Nam có nguy cơ chịu ảnh hưởng trực tiếp của thiên tai. Những thiên tai có nguồn gốc khí tượng thuỷ văn (KTTV) thường gây ra những hậu quả hết sức nặng nề về người và tài sản, đẩy lùi thành quả phát triển của đất nước.

Theo quan điểm của Chiến lược phát triển ngành KTTV đến năm 2020, ngành KTTV có vị trí quan trọng trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh, đặc biệt là trong công tác phòng, tránh và giảm nhẹ thiên tai. Đầu tư cho ngành KTTV cần đi trước một bước để cung cấp kịp thời, chính xác thông tin và luận cứ khoa học về khí tượng thủy văn cho sự phát triển bền vững của đất nước trong bối cảnh thiên tai ngày càng khắc nghiệt và gia tăng do BĐKH.

Phát triển ngành KTTV đồng bộ theo hướng hiện đại hóa; lấy việc đầu tư cho khoa học, công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực làm giải pháp chủ yếu để phát triển trên cơ sở kế thừa và phát huy tối đa nguồn lực hiện có; khai thác triệt để thành tựu khoa học, công nghệ trong nước, đồng thời ứng dụng chọn lọc những thành tựu khoa học công nghệ tiên tiến trên thế giới.

Đổi mới phương thức phục vụ của ngành KTTV theo hướng Nhà nước chịu trách nhiệm cung cấp thông tin, dữ liệu khí tượng thủy văn đáp ứng các yêu cầu phục vụ công cộng, phòng tránh thiên tai, bảo vệ cuộc sống, tài sản cho toàn xã hội; đồng thời, khuyến khích xã hội hóa, thương mại hóa các hoạt động KTTV và tăng cường sử dụng thông tin KTTV trong sản xuất, kinh doanh, dịch vụ nhằm mang lại hiệu quả kinh tế xã hội thiết thực.

Với mục tiêu “Đến năm 2020, ngành KTTV Việt Nam đạt trình độ khoa học công nghệ tiên tiến của khu vực châu Á, có đủ năng lực điều tra cơ bản, dự báo khí tượng thủy văn, phục vụ yêu cầu phòng tránh và giảm nhẹ thiệt hại do thiên tai, phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, khai thác, sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước”.

Đối với tỉnh Ninh Thuận nói riêng, là một tỉnh thuộc khu vực duyên hải cực Nam Trung Bộ, do tác động của BĐKH, nên hàng năm phải thường xuyên gánh chịu những tổn thất nặng nề do thiên tai gây ra. Các loại hình thiên tai thường xảy ra trên địa bàn tỉnh bao gồm: Bão, áp thấp nhiệt đới, lốc, sét, mưa lớn, lũ, lũ quét, ngập lụt, sạt lở đất do mưa lũ, nắng nóng, hạn hán, xâm nhập mặn… Chỉ tính riêng trong vòng 10 năm trở lại đây , tình hình thiệt hại do thiên tai gây ra là rất nghiêm trọng. Theo con số thống kê, đã có tổng số hơn 30 người thiệt mạng do thiên tai và thiên tai đã gây thiệt hại tổng giá trị kinh tế khoảng 1.500 tỷ đồng, trong đó chủ yếu thiệt hại rơi vào những công trình trọng điểm như: Thủy lợi, giao thông....

Đặc biệt nhất là, năm 2010 do xuất hiện trận mưa lũ lịch sử vào cuối tháng 10 - đầu tháng 11, con số người chết là 07 người và hàng loạt sự cố về đập vật liệu địa phương xảy ra trong đợt lũ này; giá trị thiệt hại lên đến 1.112 tỷ đồng. Tình hình khí tượng thủy văn trong các năm 2015 - 2016 diễn biến có sự khác biệt, lượng mưa thiếu hụt nhiều, xuất hiện nhiều ngày nắng nóng hơn trung bình nhiều năm; trên địa bàn toàn tỉnh đã xảy ra tình trạng hạn hán nghiêm trọng nhất trong 10 năm qua, giá trị thiệt hại trực tiếp cho nông nghiệp ước tính hơn 300 tỷ đồng. Năm 2017 là năm được ghi nhận là xuất hiện nhiều trận lũ nhất, hơn 30 trận. Năm 2018, lũ đặc biệt lớn xảy ra trên địa bàn toàn tỉnh.

Đài KTTV tỉnh Ninh Thuận là tổ chức sự nghiệp trực thuộc Đài KTTV khu vực Nam Trung Bộ, Tổng cục KTTV có chức năng quan trắc, điều tra, khảo sát khí tượng, thủy văn, hải văn, môi trường và quan trắc định vị sét; dự báo, cảnh báo KTTV; thông tin dữ liệu KTTV phục vụ phòng, chống thiên tai, phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh, quốc phòng trên phạm vi khu vực tỉnh Ninh Thuận; tổ chức thực hiện các dịch vụ BĐKH theo quy định của pháp luật.

Trong thời gian qua Đài đã được đầu tư xây dựng kiện toàn bộ máy tổ chức hoạt động hiệu quả, cũng như trụ sở làm việc kiên cố hiện đại. Nâng cấp và phát triển hệ thống mạng lưới trạm đo trên địa bàn tỉnh, tính đến thời điểm hiện tại đã có: 04 trạm khí tượng, thủy văn, hải văn điều tra cơ bản; 13 trạm đo mưa tự động; 04 trạm đo mặn và 12 trạm thủy văn, đo mưa chuyên dùng phục vụ phòng chống thiên tai. Theo quy hoạch của Thủ tướng Chính phủ, mạng lưới trạm KTTV đang được phát triển trong thời gian tới.

Bên cạnh đó, đội ngũ cán bộ, viên chức của Đài bao gồm: Dự báo viên, quan trắc viên, kỹ thuật viên, kiểm soát viên thường xuyên được đầu tư học tập nâng cao trình độ. Được đào tạo, chuyển giao ứng dụng công nghệ tiên tiến như: Châu Âu, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc… Các thành viên tích cực nghiên cứu khoa học tham gia các Diễn đàn Khoa học Quốc gia, Quốc tế và tham gia các đề tài, dự án nghiên cứu khoa học thực hiện trên địa bàn tỉnh của các Tổ chức như: Viện Khoa học KTTV, Viện Khoa học Thủy lợi, Đài KTTV khu vực Nam Trung Bộ.

Tại buổi làm việc với Lãnh đạo Tổng cục KTTV vào tháng 9 năm 2018, ông Trần Quốc Nam, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Thuận đã đánh giá: “Ninh Thuận đang thu hút nhiều nhà đầu tư và vấn đề thời tiết, nguồn nước được đặt ra hàng đầu. Bên cạnh đó, trong những năm gần đây BĐKH đã tác động rõ rệt đến phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nhà. Thiên tai nói chung và hạn hán nói riêng đã ảnh hưởng trực tiếp, sâu rộng tới sự phát triển của địa phương có ¾ diện tích là vùng núi, nền kinh tế chính là nông nghiệp nông thôn. Chính vì vậy thông tin KTTV là thực sự cần thiết. Trong thời qua ngành KTTV tại phương đã đáp ứng được tốt yêu cầu phục vụ phòng, chống thiên tai, phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh, quốc phòng trên phạm vi khu vực tỉnh Ninh Thuận”.

Công trình quan trắc của Trạm thủy văn Tân Mỹ